Suç ve Ceza, okumakta epey geç kaldığım fakat içeriği ve hem insan üzerindeki hem de dünya çapındaki etkileri hakkında fikir sahibi olduğum bir kitaptı.Ve artık kitabı okumuş olmak demeyeceğim,yaşamış ve hissetmiş olmaktan bir hayli mutlu olduğumu söylemekle başlayabilirim.
Düşüncelerime ve hislerime gelince,okurken her an her sahnede soluksuz bir film izler gibi buldum kendimi,bazı anlarda kitabı elimden bırakıp Raskolnikov gibi düşünsel başkaldırıdaki karakterlerin toplumda daima dikkat çekici bir farklılık yarattığı, ailesi, çevresi, içinde bulunduğu toplum yapısına da daima ters düşeceğini bilse de inandığı haklı davası uğruna savunduklarından vazgeçemeyeceği ve fakat onu daima köşeye sıkıştıran nedenlerin ise yerleşmiş toplumsal normlar,ahlak yapıları ve kişisel erdemler olan döngüsel bir hapishanenin içinde dolanıp durmaktan onu alıkoyamayan zor ve çetrefilli bir bunalımın içinde de hastalıklı ruhsal krizlere sürükleyeceği gerçeği nasıl da insanı yoran cinsten ve içinden çıkılmaz bir hal aldıran bir sıkıntı sürüklenmesi düşüncesi,benim için heyecanı yüksek ruhsal bir kovalamaca ya da nasıl desem bir kuşatma altında olduğumu hissettirir gibiydi..Bu noktalarda Martin Eden’i sıkça hatırladım açıkçası.İki karakter arasında çokça benzerlikler bulduğumu söylemeliyim.Bunun yanında herhangi bir suç işlememiş olsak ta yahut aykırı sayılacak bir fiilde bulunmasak ta,topluma muhalif olduğumuz konulardaki tutumlarımız, kendimizce haklı saydığımız ve geçerliliği olacağına dair pek çok savlarımız hepimizde eminim vardır..Bu nedenle Raskolnikov’u anlamamak ya da ona hak vermemek sanırım imkansız olurdu.. Çünkü hepimizin derinliklerinde bir yerde bir Raskolnikov yaşıyor,bunu reddetmek imkansız.
Düşünsel dahiliği ön planda olan delikanlı ile Sonya’yı seven delikanlı, bir evlat olan ve aynı zamanda bir ağabey olan delikanlının, ailesini her durumda kötülükten korumak için çabalayan delikanlının yanında insani tarafı güçlü olan ve cebindeki parayı zorda kalanlar için iyilik uğruna son kuruşuna kadar esirgemeyen iyi niyet potansiyelini zirvede gösteren delikanlının esasında nasıl da bütünsel bir kişilik ve karakter yapısı ortaya koyduğunu ve tüm bunları yaparken bir suç işlemiş olmasına ve bunun savaşını içinde veriyor olmasına rağmen tüm doğallığı ve içtenliğiyle kendine has tavırlar sergileyebildiğine şahit olmak muazzam bir hissi bize aktarabiliyor. Burada işlenen karakter üzerindeki en emin yargım ise şudur ki, güçlü bir ruhsal kişilik çözümlemesi. Kendini ele vermemeye çabalayarak ortaya koyduğu bilinçli ve yüksek iradenin bize akan etkisi ve daima doğallığını korumadaki üstün çabası, tüm o koşturmalarındaki terlemeleri, hastalık anlarındaki sayıklamaları, yüz yüze geldiği kişilerin kendine olan güvenlerini boşa çıkarmamadaki dayanıklı kendinden emin duruşu, tavırlarındaki tüm o yüz mimikleri ve tedirgin davranışlarına birebir oradaymış gibi şahit olmak ve hissetmek sanırım hepimizin gerçekmiş gibi yaşadığımız bir deneyimi bize sunması bakımından da tesiri yüksek bir yapıt olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.. Dostoyevski’ye reverans yaparak bitirmiş oldum kitabı..Muhteşem bir hayal gücü ve hatta ötesi bir baş yapıt..
Esasında bu yapıt için yorum yapma haddini hiç kendimde görmüyordum, şimdi ise bir hadsizlik ortaya koymuş olabilirim. Ancak toplumda aykırı bir duruş sergileyen, bu duruşu bir amaca yönelten ve farklılığı herkes tarafından kabul edilen radikal düşüncelere sahip başkaldıran kişiliklere olan hassasiyetim Martin’deki gibi Raskolnikov’da da değeri hak ediyor,düşüncesiyle bişeyler yazmak istedim..
Bu arada kitabı okurken mutlaka filmi olmalı çok eski tarihli bir yapım olarak, diye düşünüp kitabı elimden bırakıp netten kurcaladığımda filmi buldum ve filmi izleyebilmek için de kitabı sanırım farkında olmadan hızla okudum,ki zaten kendi kendine akan bir kitabın hızına yetişmem de imkansızlaştı..Dedim ya bir kovalamaca içinde gibiydim, ruhsal dengelerim alt üst oldu:) Ben başından beri geç kaldığım için hepsine mutlaka izleyenler olmuştur ancak izlemek isteyenler için 1969 yapım Suç ve Ceza’nın iki bölüm halindeki linkini de paylaşmak istedim.
1.Bölüm: https://www.youtube.com/watch?v=4y2i6M92QpQ
2.Bölüm: https://www.youtube.com/watch?v=fUfoT3Pz5cM
Özlem Bayır
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder